Göğüs ağrısı, göğüs kafesi bölgesinde hissedilen genel ağrıları ifade eder. Bu ağrılar göğüs bölgesindeki rastgele bir anatomik lokalizasyonda olabilir ve batıcı, sıkıştırıcı nitelikte olabilmektedir. Bir takım özel vaziyetlerde sırt ağrısı, soluk darlığı, kol ağrıları ve uyuşmaları, terleme de göğüs ağrısına eşlik edebilmektir. Bu yazımızda göğüs ağrısı yapan nedenler ve yaklaşım anlatılacaktır.
Göğüs ağrısı nedenleri nedir?Göğüs ağrıları, selim karakterde olabileceği gibi hayati tehlike arz edebilecek ciddi hastalıklar neticesi da ortaya çıkmış olabilir. Göğüs ağrıları katiyen ihlal edilmemesi şart olan vaziyetlerdir. Göğüs ağrısı yapan başlıca nedenler şu şekilde sıralanabilir:
Diğer solunumsal hastalıklar: Bronşit, bronşiolit, Astım ve KOAH gibi hastalıklarda beraberinde göğüs ağrısı şeklinde klinik belirti verebilmektedir.
Pnömotoraks: Akciğerin iki yaprağı arasında hava kaçağı olması vaziyetidir. Halk arasında akciğer sönmesi olarak da bilinir. Spontan olabileceği gibi ve travmatik de olabilir. Spontan pnömotoraks açısından sigara içen genç zayıf erkekler risk altındadır. Diğer taraftan herkeste görülebilir. Klinik şiddeti hava kaçağı miktarı ile ilişkili olmakla birlikte büyük çaplı pnömotoraks vaziyetlerinde göğüs tüpü yerleştirilmesi, cerrahi operasyon ve hastaneye yatış gerekebilir. Pnömotoraks, ani başlayan batıcı ve şiddetli lokalize göğüs ağrısı ile beraber ani başlayan şiddetli nefes darlığı ile kendini gösterir.
Aort Disseksiyonu: Kalpten çıkan ana arterin duvar bütünlüğünün bozulması, başka bir deyişle disseke olmasıdır. Yalancı bir lümen olarak damar yapısı iki lümenli hale gelir. Kan yalancı lümene de dolarak ayrışmayı ve ilerlemeyi daha da tetikler. Çıkan veya inen damarlarda olabileceği gibi aorta (atar damar) süresince ilerleyerek tüm vucutta dağılım gösterebilir. Hayatı tehdit edici, ani ölüm rizikosu oluşturabilecek bir hastalıktır. Ekseriyetle şiddetli, bıçak saplanır tarzda veya yırtıcı göğüs ağrısı ile kendini gösterir. Yırtıcı / bıçak saplanır tarzda sırt ağrıları da eşlik edebilir.
Kulunç: Soğuk maruziyeti gibi nedenlerle ortaya çıkabilir ve göğüs bölgesindeki adalelerde spazm ile ağrı oluşur. Ekseriyetle dokunmakla ve hareketle artan göğüs ağrısı ile kendini gösterir. Selim karakterlidir. Ağrı kesici ve adale gevşeticiler ile tedavi edilebilir. Kimi durumlarda fibromiyalji gibi kas rahatsızlıkları da kronik ağrılara kapı araladığı bilinmektedir.
Üst olunum yolu enfeksiyonları: Bazen kolay üst solunum yolu enfeksiyonları, öksürük ve güç sonrası göğüs ağrısı yapmaktadır. Bu tip göğüs ağrıları çoğunlukla öksürmekle tetiklenen göğüs ağrısı şeklindedir ve selim seyirlidir.
Kostokondrit: Kaburga kemikleri bileşkelerinde olan, kaburgaların; bilhassa eklem yerlerinin iltihaplanmasına kapı aralar. Alakalı bölgede şiddetli ağrı ve batma olur, selim karakterlidir.
Reflü: Tıp dilinde Gastroözefageal Reflü olarak bilinir mideden yemek borusunu asit kaçışını ifade eder. Yemek borusunda, göğüs ön duvarının hemen arkasında hissedilen yanıcı ve kemirici nitelikte ağrılardır. Genellikle anti-asit ilaç alımı ile gerileme özelliği gösterir. Tok karna veya sıvı tüketildikten hemen sonra yattığınız vakit reflü artacağından dolayı bu tür ağrılar çoklukla gece artar.
Travmatik kaburga ağrıları: Travma neticesi olan kaburga kırıkları şiddetli göğüs ağrısı yapabilir.
Ur: Onkolojik hastalıklarda; mesela akciğer dokusunda bir ur varlığı kitler tesiri ile batıcı göğüs ağrısı oluşturabilir. Bu tür ağrılar çoğunlukla uzun müddettir olan, progresif seyir gösteren ve kitle büyüdükçe giderek soluk darlığının da geliştiği ağrılardır. Akciğer kanseri gibi vaziyetlerde bu tür ağrılar görülebilir. Tedavisi altta yatan nedenin rehabilitasyonudur.
Yansıyan ağrılar: Karın ağrısı yapabilecek her türlü mide, yemek borusu, bağırsak, karaciğer, panreas vb. uzuvlarından kaynaklı ağrılar yansıyan ağrı olarak göğüs bölgesinde kendini gösterebilir. Kimi göğüs ağrılarının altından karın içi patolojiler çıkabilmektedir.
Psikojenik problemler: Bir takım selim göğüs ağrıları psikoljik stres veya etkilenim neticesi olabilmektedir. Kimi durumlarda somatizasyon neticesi da ortaya çıkabilmektedir. Burada ehemmiyetli olan nokta, bir göğüs ağrısına psikolojik ağrı diyebilmek için diğer tüm organik nedenlerin ektarte edilmesi gerekir.
Ağrınızı İyi Tanımlayın ve Doktorunuza Mesajın
Göğüs ağrısını iyi tanımlamak ve doktorunuza ağrıyı doğru betimlemek ehemmiyet arz eder. Doktorunuz ağrının şeklini ve niteliğini iyi anlarsa tanıyı daha kolay koyacaktır. Bu bağlamda;
- Ağrının yeri,
- Ağrı niteliği (yanıcı, kemirici, sıkıştırıcı, yırtılır gibi vs)
- Ağrının periyotları (daimi veya zaman zaman ataklar halinde vs)
- Ağrı müddetinin ne zaman başladığı,
- Ağrının dağılım gösterip göstermediği,
- Ağrıyı tetkikleyici unsuruların olup olmadığı,
gibi ayrıntılı bilgileri doktorunuza iletmek tanıya yardımcı olacaktır.
Göğüs Ağrılarında Tanı Nasıl Konur? Hangi Tetkiklere müracaat edilir?
Göğüs ağrısının kaynağı fizik kontrol ve anamnez başta olmak üzere temelde ELEKTROKARDIYOGRAM (Elektrokardiyogram), ardışık kan tetkikleri (kalp hormonları), akciğer grafisi ile konur. Gerek halinde ayırıcı tanı açısından kimi tanıların ekartasyonu emeliyle bilgisayarlı tomografi (BT) de istenebilmektedir. Gerek halinde ELEKTROKARDIYOGRAM ve kan tetkikleri tekrarlanabilir. Doktorunuz 4 saat sonra bir kan tetkiki daha görmek isteyebilir. Bazı durumlarda ilk hormonlar normal iken 4 saat sonra yükselme eğilimi gösterebilmektedir.
Göğüs Ağrım Var. Ne yapmalıyım?
Göğüs ağrısı ile Acil servise müracaat ettim ve taburcu oldum, şimdi ne yapmalıyım?
Göğüs ağrısı yakıntısı ile acil servise müracaat ettiniz, tetkik edildiniz ve taburcu oldunuz ise muhtmelen doktorunuz akut acil patoloji düşünmedi demektedir. Doktorunuz kontrol ve ihtiyaç duyulan analizler ile vaziyetinizde acil patoloji düşünmedi ise size taburcu edecektir.
Bazı göğüs ağrıları, özellikle anjina niteliğinde olan kalp kaynaklı göğüs ağrılarınız için elektif koşullarda, acil olmayan koşullarda ekstra değerledirme ve ileri tetkik yapılabilir. Bu durumda en doğru yaklaşım kardiyoloji polikliniğinden buluşma almak ve bir kardiyoloji uzmanına muayene olarak elektif değerlendirme istemektir.
Şayet taburcu olduktan sonra göğüs ağrılarınızın niteliği ve şekli değişir, daha da şiddetlenir ise o vakit yine Acil servise müracaat etmeniz gerekir. Evvelki durumda kalp krizi olmaması, bir sonraki ağrıda kalp krizi olmayacağını göstermez.
Kamu Alanları ve ALIŞVERIŞ MERKEZI’lerde Göğüs Ağrısı Yakıntısı Olan ve Genel Vaziyeti Bozulan Hastaya Yaklaşım
Göğüs ağrısı tarifleyen hastanızın genel vaziyeti iyi ise; baygınlık ve şuur bulanıklığı gibi ekstra bir belirti olmadı ise sakince bir kenarda oturtun ve sağlık hizmeti talebinde bulunarak profesyonel sıhhat hizmetinin size gelmesini bekleyiniz. Hastanın sakin, iyi havalanan bir ortamda olması ehemmiyetlidir. Olası bir kalp krizi durumuna güvenerek hasta olası mevki efor sarfetmekten uzak durmalıdır.
Diğer taraftan bir yakınınız göğüs ağrısı sonrası fenalaştığında, genel vaziyeti bozulduğunda solunum veya kardiyak arrest (solunum veya kalp durması) gibi nedenler aklınıza gelmeli ve Temel Hayat Desteği uygulamasına acelelikle başlamalısınız. Kamu alanları ve ALIŞVERIŞ MERKEZI’lerde genellikte acil yardım butonu bulunur ve bu sayede doktor veya sağlık personeli hemen olay yerine intikal eder. Diğer taraftan hastanız baygın ve hareketsiz ise; hemen nabız ve dolaşım kontrolü yapıp profesyonel sıhhat ekibi erişene kadar temel hayat desteğine başlamalısınız. Ayrı olarak bu tür birimlerde Otomatik Eksternal Defibrilatör aleti vardır ve bunu isteyin; alet pedlerini hastaya bağlayın. Otomatik Eksternal Defibrilatör kalbi duran hastaya şoklanabilir ritm varlığında, kurtarıcıyı sesli ve görsel ikazlarla uyaran ve yönlendiren tam otomasyonlu bir alettir. Bu arada kalp masajı ve etkinliği açısından kurtarıcıyı yönlendirir ve hastaya yapılması gerekenler ile ilgili kurtarıcıyı yönlendirir. Tıbbi bilgi veya profesyonellik istememekle beraber kurtarıcıyı yönlendirir ve kullanımı oldukça kolaydır. Bu cihaz kalbin durup durmadığını, şok gerekip gerekmediği konusunda sesli ve görsel ikazlarla kurtarıcıyı bilgilendirir ve giderek yarışan hastanız için hayat kurtarıcıdır. Hastaya şok vermek gerekecek ise alet uyaracak ve otomatik olarak şoklama yapacaktır. Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED) kullanımı ve işleyişi konusunda medya ve internet kanallarında bir hayli anlatım mevcuttur ve kolay bir araştırma ile OED yi online deneyebilirsiniz.